เรียบเรียงโดย: อาจารย์เขมนิจ มาลาเว สาขาการประชาสัมพันธ์และสื่อสารองค์กร วิทยาลัยนิเทศศาสตร์ ม.รังสิต

จากกระแสความตื่นตัวเรื่องซอฟต์พาวเวอร์ที่เกิดขึ้นในประเทศไทย ส่งผลให้ทุกภาคส่วน ไม่ว่าจะเป็นภาครัฐ หันมาให้ความสนใจและต้องการผลักดันซอฟต์พาวเวอร์ไทยสู่เวทีโลก ดังจะเห็นได้จากการที่รัฐบาลไทย ตั้งแต่สมัยของนายกรัฐมนตรี พลเอกประยุทธ์ จันโอชา มีการวางนโยบาย 5 F ส่งเสริมซอฟต์พาวเวอร์ไทย ได้แก่ 1) Food (อาหาร)  2) Fashion (แฟชั่น)  3) Film (ภาพยนตร์)  4) Fighting (ศิลปะการต่อสู้ไทย) และ 5) Festival (เทศกาลประเพณี) ต่อมาในสมัยของนายเศรษฐา ทวีสิน เป็นนายกรัฐมนตรี ได้มีการจัดตั้งหน่วยงาน Thailand Creative Content Agency (THACCA) เพื่อเดินหน้านโยบาย 1 ครอบครัว 1 ซอฟต์พาวเวอร์ (One Family One Soft Power : OFOS) พร้อมทั้งจัดสรรงบประมาณสำหรับพัฒนาอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ใน 11 สาขา ได้แก่ 1. แฟชั่น 2. หนังสือ 3. ภาพยนตร์ละครและซีรีส์ 4. เฟสติวัล 5. อาหาร 6. ออกแบบ 7. ท่องเที่ยว 8.เกม 9.ดนตรี 10. ศิลปะ และ 11.กีฬา ล่าสุดก้าวสู่ยุคของคุณแพทองธาร ชินวัตร เป็นนายกรัฐมนตรี มีการแถลงการณ์ว่ายังคงมีการผลักดันนโยบายซอฟต์พาวเวอร์ ที่เริ่มทำมาตั้งแต่ต้น โดยมีความตั้งใจที่จะร่วมงานกับทุกภาคส่วนเพื่อผลักดันให้สำเร็จลุล่วง

ในฝั่งของภาคเอกชนและภาคประชาชนเอง ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา กลุ่มคนในอุตสาหกรรมบันเทิง ไม่ว่าจะเป็นภาพยนตร์ ซีรีส์ ละคร และดนตรี โดยเฉพาะกลุ่มอินฟลูเอนเซอร์ (Influencer) ที่เป็นกลุ่มคนรุ่นใหม่ นับเป็นกลุ่มผู้ทรงอิทธิพลบนโลกออนไลน์ เนื่องจากเป็นกลุ่มคนที่มีชื่อเสียงและมีความสามารถในการใช้สื่อในการสื่อสารกับผู้คน คนกลุ่มนี้จึงเป็นทั้งผู้นำความคิด (Opinion Leader) และผู้นำกระแส (Trend Setter) ที่มีบทบาทสำคัญเป็นดั่งฑูตวัฒนธรรมคอยทำหน้าที่สื่อสารและประชาสัมพันธ์ให้ชาวต่างชาติรู้จักและเกิดความสนใจสินค้า วัฒนธรรมไทยและอยากเดินทางมาท่องเที่ยวประเทศไทย อาทิ “มิลลิ - ดนุภา คณาธีรกุล” นักร้องแร็ปเปอร์วัยรุ่นไทย นําข้าวเหนียวมะม่วงไปทานโชว์บนเวที Coachella เทศกาลดนตรีระดับโลกที่สหรัฐอเมริกา จนทำให้เกิดปรากฏการณ์ “ข้าวเหนียวมะม่วง” ฟีเวอร์ หรืออย่างเหตุการณ์ “ลิซ่า เอฟเฟกต์” ที่ทำให้ลูกชิ้นยืนกิน ที่จังหวัดบุรีรัมย์ ขายดีเป็นเทน้ำเทท่า จนล่าสุด เมื่อต้นปี 2567 แม่ค้าลูกชิ้นยืนกิน และสภาอุตสาหกรรมท่องเที่ยวประกาศยึดเอาวันเกิดลิซ่า เป็นวันลูกชิ้นยืนกินประจำจังหวัด พร้อมเปิดตัวกางเกงลูกชิ้นยืนกิน มาจนถึงปรากฏการณ์ล่าสุด หลังจากที่ลิซ่า ปล่อย MV Rockstar ทำให้ถนนเยาวราช ถูกพูดถึงในระดับโลกอีกครั้ง จนเกิด #BKKsopretty ที่ทำให้ทั้งคนไทยและคนต่างชาติ แห่ไปตามรอย

        ภาพจาก THAIRATH Money (2567)

อีกหนึ่งตัวอย่าง กระแสความโด่งดังของไบรท์ – วชิรวิชญ์ ชีวอารี นักแสดงซีรีส์วาย ที่โด่งดังจากเรื่อง “เพราะเราคู่กัน 2gether The Series” มีส่วนสำคัญทำให้ภาพลักษณ์ของประเทศไทยกลายเป็นประเทศที่เปิดกว้างเรื่องของความรักและการยอมรับความหลากหลายทางเพศ นอกจากนี้เหล่าบรรดาศิลปินคนรุ่นใหม่ยังมีการสร้างชาเลนจ์สนุก ๆ บนแพลตฟอร์ม TikTok จุดประกายให้เกิดกระแสความนิยม T-POP หรือ T-wave ในวงกว้างมากขึ้น เช่น #PPKritDoItChallenge จากเพลง I’ll Do it How You Like It ของ พีพี กฤษฏ์, #วัดปะหล่ะ ของวง 4EVE และพี่ชอบหนูที่สุดเลย โดย PONCHET และ VARINZ ก็ได้กลายเป็นเพลงไวรัลทาง TikTok จูงใจให้แม้แต่ศิลปิน K-POP อย่าง Seventeen, NCT และ aespa มาร่วมสนุกด้วย หรืออย่างกรณี จวีจิ้งอี (Ju Jingyi) นักแสดงสาวชาวจีน ที่ได้เดินทางมาเที่ยวที่ประเทศไทย และโพสต์ภาพตนเองใส่ชุดนักเรียนไทย ลงใน Weibo  ปลุกกระแสชุดนักเรียนไทยฟีเวอร์ในกลุ่มวัยรุ่นจีน หรืออีกคู่ยูทูบเบอร์ ที่หากเอ่ยชื่อ ณ นาทีนี้ แทบไม่มีใครไม่รู้จัก พี่คัลเลน (Cullen) และพี่จอง (Jung) จากช่องยูทูบ Cullen HateBerry ที่มีผู้ติดตามช่องยูทูบมากกว่า 1 ล้านคน ด้วยกระแสความโด่งดังของทั้งคู่ ล่าสุดกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ได้ติดต่อทั้งคู่ให้มาเป็นพรีเซนเตอร์ทำหน้าที่ประชาสัมพันธ์เชิญชวนนักท่องเที่ยวชาวไทยและชาวต่างชาติให้เดินทางมาท่องเที่ยวประเทศไทยอีกด้วย

จากบทบาทของเหล่าอินฟลูเอนเซอร์รุ่นใหม่ที่กล่าวถึงมาข้างต้น สะท้อนให้เห็นว่า กลยุทธ์สำคัญที่จะช่วยขับเคลื่อนและผลักดันสินค้าทางวัฒนธรรมให้กลายเป็นซอฟต์พาวเวอร์ไทยที่เข้มแข็งได้ในระดับเวทีโลก จึงไม่อาจมองข้ามพลังของคนรุ่นใหม่กลุ่มนี้ เนื่องจากเป็นกลุ่มคนที่มีความสามารถในการใช้สื่อโซเชียลมีเดีย (Social media) รวมถึงการใช้เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) ในการติดต่อสื่อสาร และผลิตสื่ออย่างสร้างสรรค์ สามารถเล่าเรื่องถ่ายทอดความเป็นไทยได้อย่างทันสมัย มีเสน่ห์น่าติดตาม และมีพลังในการดึงดูดใจให้ชาวต่างชาติเกิดความสนใจ ชื่นชอบ ให้การยอมรับและอยากเดินทางมาท่องเที่ยวมาใช้ชีวิตในประเทศไทย นำไปสู่การเพิ่มมูลค่าให้กับสินค้าและพัฒนาธุรกิจสร้างสรรค์ให้กลายเป็นซอฟต์พาวเวอร์ไทยได้อย่างยั่งยืนในอนาคต หากได้รับการสนับสนุนอย่างจริงจังจากภาครัฐ และทุกภาคส่วน ในการร่วมกันวางกลยุทธ์การสื่อสารอย่างเป็นระบบ มีวิธีการติดตามและประเมินผลลัพธ์ของการดำเนินงานอย่างต่อเนื่องและเป็นรูปธรรม

อ้างอิงข้อมูล

- THAIRATH Money (28 มิถุนายน 2567). “เยาวราช” จากดาวเด่น พื้นที่เศรษฐกิจสำคัญ สู่ MV เพลง ROCKSTAR ของ LISA ทำเลที่ไม่เคยหลับใหล. https://www.thairath.co.th/money/economics/thailand_econ/2796775